ANTEN NASIL SEÇİLİR?

 

Yayıncılıkta vericilerle birlikte kullanılan verici antenlerin seçiminde çok hatalar yapılıyor ve kapsama alanı ve o alandaki sinyal gücü zayıfladığı için istenen sonuç alınamıyor. Bu yazıda antenin nasıl seçilmesi gerektiği anlatılmaktadır.

1. Anten Nasıl Çalışır?

Anten, elektrik akımını elektromanyetik alana ve tam tersi şekilde dönüştüren bir dönüştürücüdür. 

• Verici anten: Elektrik akımını elektromanyetik dalgaya çevirerek yayar.
• Alıcı anten: Gelen elektromanyetik dalgayı elektrik akımına çevirerek bilgiyi çözümler.

 

2. FM Antenin Amacı

Antenneler; müzik, ses, görüntü ve veri gibi içerikleri radyo dalgalarıyla iletmek için kullanılır.
Günlük hayatta cep telefonlarında, araçlarda, evlerde ve çatılarda sıkça görülürler.
Antenin şekli; alıcı/verici türüne, frekansına ve güç değerine göre değişir. 

 

3. Anten Ne ile Karşılaştırılabilir?

Hoparlörler gibi antenler de elektrik sinyalini dönüştürür: 

• • • • Hoparlör → elektrikten ses dalgası
      • Anten → elektrikten elektromanyetik dalga
        Düşük güçlü kulaklık sistemlerinden binlerce wattlık konser sistemlerine kadar çeşitlenebilir. 

 

4. Anten Türleri

FM verici anteni, radyo frekansını elektromanyetik dalgaya dönüştürerek uzak mesafelere iletir.

Verici antenin: 

• Yüksek gücü taşıması
• Dalgaları hedef bölgeye yönlendirmesi
• Yüksek bir noktaya monte edilmesi gerekir. 

 

Önemli teknik özellikler: 

• Yönlülük
• Kazanç
• Bant genişliği
• Polarizasyon

 

5. Yönlülük 

• Omnidirectional (çok yönlü): Tüm yönlere eşit yayılım (örnek: dipol anten)
• Directional (yönlü): Belirli bir yöne yoğunlaşır (örnek: yagi, panel, logaritmik antenler)

 

6. Kazanç

Kazanç, antenin sinyali ne kadar dar bir alana yönlendirdiğini gösterir.

İzotropik antene göre kıyasla ölçülür.

Anten sayısı arttıkça kazanç artar:

2 anten → 2 kat kazanç

4 anten → 4 kat kazanç

Dikey lob daralır → daha yüksek kazanç bu şekilde sağlanır.

 

7. Bant Genişliği

Her antenin belirli bir çalışma bandı vardır. Band dışına çıkıldığında uyumsuzluk oluşur.

Uyumsuzluk → güç geri yansır → kapsama azalır → verici zarar görebilir

Geniş bant antenler: FM bandının tüm 20 MHz’lik aralığında çalışır

Ayarlanmış antenler: Sadece belirli frekans çevresinde çalışır
Geniş bant antenler daha esnek ve tercih edilir.

 

8. Polarizasyon

Elektromanyetik alanın yayıldığı düzlemi tanımlar (E-düzlemi).

Doğrusal (dikey/yatay): Tek düzlemde yayılım

Dairesel: E-düzlemi sürekli döner → hem dikey hem yatay bileşen içerir

 

Polarizasyon Seçimi

Dikey → dünya genelinde en yaygın

Yatay → bazı ülkelerde

Dairesel → ABD ve Latin Amerika’da yaygın (çok yollu sinyal ortamları için)

 

9. FM Verici için Anten Seçimi

Yayıncının ihtiyaç duyduğu anten tipi, kapsanacak alanın türüne (kırsal, şehir, karma, düz veya dağlık arazi) bağlıdır.

Yönlü, yönsüz, yagi, logaritmik, dairesel polarizasyonlu, geniş bantlı, ayarlı vb. birçok anten türü vardır. Yayıncının ihtiyaçlarına göre uygun anten sistemi belirlenebilir.

 

Sık sorulan sorular:

Ne kadar verici gücü gerekir?

Hangi anten ve kablo kullanılmalı?

Belirli bir alanı kapsamak için ne kadar ERP gerekir? 

 

FM Yayın Sisteminin Kapsama Alanını Belirleyen Faktörler

Kapsama alanı şu faktörlere bağlıdır:

• Verici gücü
• Anten sistemi
• Antenin montaj yüksekliği
• Kapsanacak alanın türü

 

ONAIR MEDYA’nın tavsiyesi: İyi bir verici kullanın ama anten tipi ve montaj yüksekliğini ihmal etmeyin. Dürbünle ufka bakıldığında görülebilecek maksimum mesafe “görüş hattı”dır. FM sinyali bu mesafenin ötesine geçemez. Bu nedenle anten yüksekliği kritik önemdedir. Rüzgar ve buz yükünün çok fazla olmadığı yerlerde mutlaka alüminyum anten kullanın. Hem fiyatı ucuz hem montajı kolay hem de kuleye fazladan ağırlık yüklenmemiş olur.  

Özetle önemli parametreler:

• ERP (Etkili Yayın Gücü)
• Anten yüksekliği
• Arazi şekli
• Kapsanacak alan: Kırsal, İlçe, Şehir

 

10. ERP (Etkili Yayın Gücü) Hesaplaması

ERP Hesabı için Gerekli Bilgiler:

• Verici çıkış gücü
• Verici ile anten arasındaki koaksiyel kablonun uzunluğu ve kayıpları
• Anten sistemi tipi: dikey dipol, dairesel, tekli veya çoklu anten
• Anten kazancı (dBb cinsinden)

 

Formül:
ERP = Verici Gücü (Watt) × 10^((Anten Kazancı - Kablo Kaybı) / 10)

Örnek:

Verici: 1000 Watt

Anten: 4'lü dikey dipol, 8 dBb

Kablo: 1/2", 30 m, 0.69 dB kayıp
→ ERP ≈ 5382 Watt  

 

FM Yayın Sisteminin Kapsama Alanını Belirleyen Ek Faktörler

Bir FM yayın sisteminin kapsama alanını etkileyen diğer önemli unsurlar şunlardır:

• Antenin kapsanacak alana göre yerden yüksekliği
• Anten çevresindeki ağaçların yüksekliği
• Anten çevresindeki binaların yüksekliği
• Arazinin yapısı: düz mü, engebeli mi
• Yakın frekansta yayın yapan diğer radyo istasyonları (parazit oluşturabilir)

 

C.C.I.R. (Uluslararası Radyo Danışma Komitesi) tarafından belirlenen, farklı alanlarda iyi bir radyo alımı için gerekli minimum sinyal seviyeleri:

• Kırsal alanlar: 48 dBµV
• Kentsel alanlar: 60 dBµV

 

11. Kapsama Alanı Tabloları

ERP’ye Göre Kırsal Alan Kapsama

 

Anten Yüksekliğine Göre Kapsama

 

Örnek: 

1000 Watt verici

20 m kule → 16 km

500 m tepe → 80 km

 

12. Sonuç

Bu teknik bilgiler, FM yayın sistemlerinin planlanmasında anten seçimi, montaj yüksekliği ve ERP hesaplamalarının ne kadar kritik olduğunu açıkça göstermektedir. ONAIR MEDYA'nın geliştirdiği Kapsama Alanı Simülatörü ile ERP hesabı veya yayın mesafesi hesabı yapmadan bu işler kolaylıkla yapılabilmekte ve seçim yapmak kolaylaşmaktadır. Siz verici gücünü kule yüksekliğini ve anten sayısını gireceksiniz simülatör nereye yayın yapabilirsiniz harita üzerinde gösterecek. Kapsama alanı için gerekli verici gücünü veya anten sayısını belirlemek için eşsiz bir imkan ücretsiz olarak radyocuların hizmetindedir. Verici, Anten, Splitter, Ara Kablolar, Konnektör ihtiyaçlarınızı www.onair.com.tr sitemizden belirleyebilir veya info@onair.com.tr  üzerinden ihtiyacınızı yazarsanız hemen ararız ve ihtiyaçlarınızı öğrenip en iyi çözümü sunarız.